Masa Osmanlı’da İlk Kez Ne Zaman Kullanıldı

Masanın Tarihçesi

Masa Osmanlı İmparatorluğu Döneminde İlk Kez Ne Zaman Kullanıldı

Merhaba Sevgili Arkadaşlar

Favori Lezzetler Magazin e-dergi için hazırladığım Masanın Tarihçesi yazımı bloguma eklemeden olmazdı. Keyifli okumalar diliyorum.

---

Favori Lezzetler Magazin e-dergimizin haziran sayısında yine birlikteyiz. Antalya’dan selamlar.

Bu gün sizlere masa ile ne zaman tanıştığımızı yazmak  istiyorum.

Ama öncesinde sofra ve sofra düzeni ile ilgili birkaç şey söylemeden olmaz.

Sofra Arapça kökenli bir kelime olan Sufra dan geliyor. Eski Türkçede ise tergi kelimesi kullanılıyor sofra yerine.

İlkel insan topluluklarında yemekle ilgili bir ayrı alan, bölüm olmamasına rağmen, mağaralarda bile yemek malzemelerinin ayrı bölümlerde tutulduğunu gösteren resimlere rastlanmıştır.

Mutfağın ayrı bir bölüm olarak kullanılması ise M.S VIII. yüzyılda başlar.

1. Yüzyılda Kaşgarlı Mahmut döneminde mutfak, içinde gereçleri ile birlikte kullanılmaya başlanır.

Saray Mutfağı, Osmanlı İmparatorluğu’nun gelişme ve büyümesine paralel olarak büyük bir gelişme göstermiştir.

Saray ileri gelenlerinin bir sofra etrafında toplanması devrin en büyük sosyal hareketlerinden biri olmuştur.

Osmanlı dünyasında benimsenen sofra düzeni, 19 yüzyıla kadar toplumun her kesimi için hemen hemen aynı olarak kaldı.

Sofra taşınabilir bir düzen içinde hazırlanır, evin herhangi bir odasına veya bahçeye kurulabilirdi. Yemek odası diye bir kavram yoktu.

Yemek yer sofrasında, sofra bezi veya sini üzerinde, ortak bir tabaktan yenir, sofrada çorba hoşaf ve pilav için kullanılan kaşıklar dışında, başka bir sofra gereci kullanılmazdı.

18. yüzyılın sonlarından itibaren ev içi dekorasyon malzemesi olarak, Osmanlı saray ve konaklarına girmeye başlayan masa, sandalye ve Avrupa stili porselen tabak ve çatal, bıçak takımları, Sultan II. Mahmut’un saltanatının son döneminden itibaren, işlevsel olarak kullanılmaya başlamıştır.
19. Abdülhamit döneminde batılı ülkelerde olduğu gibi, ayrı bir oda ya da salonda, masada ve sandalyelerde oturarak ayrı tabaklarda, ayrı çatal ve bıçakla yenmeye başlanmıştır.

Herkesin bardağı da ayrıydı.

Sultan II Mahmut döneminde Fransa’da sipariş verilen Gümüş sofra takımlarından günümüze ulaşan parçalar hala vardır.

İkinci Mahmud, Avusturya İmparatoru’nun kardeşi İstanbul’a geldiği zaman sarayda bir ziyafet vermiş.

Bu ziyafet sarayda, masanın ilk kullanıldığı yemek olarak tarihe geçmiştir. Ama hükümdar bu masada oturmamış, dışarıdan izlemiştir.

Sarayda 5 ayrı masa konularak yenen ilk yemeğin resmini, Avusturya elçilik heyetinin ressamı yapmış ve böylelikle sosyal tarihimizin çok önemli anının görüntüsünün bugüne kadar gelmesini sağlamıştır.

İlk kullanılan masa, şimdi alışkın olduğumuz masadan biraz daha farklıydı. Tabureler de oturularak yeniyordu. Masa şimdiki boyutlarında değil, biraz daha alçaktı.

1850’lerde, Abdülmecid zamanında, Padişah ilk kez masada konukları ile birlikte oturmuştur. Rus Çarı’nın kardeşi Prens Konstantin, Kudüs’ü ziyaretten dönerken İstanbul’a uğramıştı. Sultan Abdülmecid, Konstantin’le Küçüksu Kasrı’nda aynı masada oturmuştur.

Ve böylece zamanla sarayda gittikçe daha yaygın bir şekilde  kullanılmaya başlamıştır.

Porselen tabakların ilk kullanılmaya başladığı zamanları ve tarihçesini isterseniz, Temmuz ayı dergimizde yazmaya devam edeyim.

Şimdilik hoşçakalın arkadaşlar.

Size keyifli okumalar diliyorum.

Kezban Güleç